Schaduwwerk: kijk ook eens daar waar de zon niet schijnt
Iedere vrouw - en ieder mens - onderdrukt delen in zichzelf. Die delen vormen je schaduwkant. Laat je die onbelicht? Dan gaat dat frustreren en jezelf en relaties saboteren. Aan de slag daarmee dus!
Iedere vrouw - en ieder mens - onderdrukt delen in zichzelf. En dat is prima. Je kunt niet altijd en overal volledige vrouw, volledig mens zijn. Dat wordt een zooitje. Problematisch wordt het echter wanneer je structureel bepaalde delen in jezelf onderdrukt. Deze delen vormen dan je schaduwkant; de kant van jezelf die je niet aan anderen of zelfs niet eens meer aan jezelf laat zien. Die kanten van je vrouw zijn die je negeert. Dat leidt tot stress, spanning, frustratie en angst; wat als die kant toch aan het licht komt? Het wegdrukken van delen in jezelf zorgt ook voor een gevoel van afgesloten, niet-verbonden en onvolledig zijn. Terwijl je dat niet bent. Je bent heel en onderdeel van het geheel.
In dit artikel duiken we het donker van onze eigen schaduw in om die heelheid en verbondenheid weer te kunnen ervaren. Dat doen we deze keer aan de hand van vragen en concrete tips. Zodat je tijdens de lange, donkere, november winteravonden met het herontdekken en herwaarderen van je eigen schaduwkanten aan de slag kan.
Wat zijn schaduwkanten?
Waarom hebben we schaduwkanten?
Wat zijn de gevolgen van je eigen schaduwkanten?
Wat is schaduwwerk?
Hoe zet je jouw schaduwkanten in het licht? Tips voor schaduwwerk.
1. Wat zijn schaduwkanten?
Schaduwkanten zijn de kanten in jezelf die je miskent, de eigenschappen in jezelf waar je over oordeelt, dat wat je onderdrukt. Je komt ze op het spoor door te kijken naar wat je in anderen veroordeelt. Want dat wat er in die ander niet mag zijn, dat wat jou mateloos irriteert bij een ander zijn de stukken die je ook in jezelf afkeurt. Bijvoorbeeld:
Heb je een vriendin aan wier introvertheid of juist uitgesprokenheid jij je stoort? Grote kans dat je van jezelf vooral niet introvert of juist niet uitgesproken mag zijn. Hoe irritant als zij het dan wel is! Terwijl jij deze kant van jezelf (onbewust) verborgen houdt, verbannen naar je schaduwzijde.
Maakt de huiselijke rommel van je partner je boos? Dan is hij of een enorme sloddervos of jij mag van je zelf vooral geen rommel maken; je moet opgeruimd, netjes en georganiseerd zijn. Je rommelkontenkant verban je naar je schaduw.
Heb je een hekel aan ‘saaie’ mensen (wanneer is iemand in hemelsnaam saai)? Wed maar dat jij dan alles uit de kast haalt om zelf vooral niet saai te zijn. Je eigen saaiheid bestaat in je schaduw; jij bent altijd vrolijk, levendig en gezellig.
Aan de voorbeelden zie je al hoeveel je van jezelf vraagt wanneer je bepaalde delen naar je eigen schaduwkant verbant. Het is vermoeiend. Want delen van jezelf - je eigen saaiheid, uitgesprokenheid, chaotische kant - niet erkennen, wil niet zeggen dat ze ook niet bestaan. Ze leven verder in je onbewuste en saboteren vanuit daar op hun gemak je relaties en keuzes. Door je schaduwkanten te erkennen leer je eerlijk kijken naar jezelf; als volledige vrouw vol menselijke verlangens.
De Herberg – Rumi
Mens-zijn is een soort herberg
Elke ochtend weer een nieuw bezoek
Een vreugde, een depressie, een benauwdheid
Een flits van inzicht komt
Als een onwelkome gast
Verwelkom ze, ontvang ze allemaal gastvrij
Zelfs als er een menigte verdriet binnenstormt
Die met geweld je hele huisraad kort en klein slaat
Behandel toch elke gast met eerbied
Misschien komt hij de boel ontruimen
Om plaats te maken voor extase
De sombere gedachte, schaamte, het venijn
Ontmoet ze bij de voordeur met een brede grijns
En vraag ze om erbij te komen zitten
Wees blij met iedereen die langskomt
De hemel heeft ze stuk voor stuk gestuur
Om jou als raadgever te dienen
- Rumi (Perzische dichter, 1207-1273), vertaling door R. van Zeyl
2. Waarom hebben we schaduwkanten?
Iedereen heeft schaduwkanten. Omdat we als mensen ergens onderweg in ons leven leren dat bepaalde kwaliteiten gewaardeerd worden en anderen niet. Die laatste leren we afkeuren in onszelf en verbannen we naar onze schaduw voordat we ze ook in anderen gaan afkeuren. Zwart-wit gesteld kun je de volgende lijn in veel vrouwen ontdekken:
Groeide je op met een feministische moeder, zoals ik? Dan leerde je dat (financiële) onafhankelijkheid, voor jezelf opkomen en jezelf uitspreken belangrijk zijn. Terwijl waarden als zacht zijn voor jezelf, je laten dragen en zorgzaamheid minder aangemoedigd werden. Die verban je naar je schaduw.
Omgekeerd kan het dat je opgroeide in een gezin waar je moeder liet zien dat zorgen voor anderen, rust en af en toe, geregeld of vaak je mening inslikken voor de lieve vrede wenselijk waren. Een uitgesproken mening hebben (en die ook nog verkondigen), je eigen koers bepalen en je geluk niet van een ander laten afhangen werden waarschijnlijk minder aangemoedigd. Waardoor je die naar je schaduwkant verbande.
Naast opvoeding en gezin zijn er natuurlijk allerlei constructen waarin deze vorming verder gaat. Denk aan je vriendengroepen, werk, hobby’s en vraag jezelf eens af; welke kanten van jouw vrouw zijn werden en worden hierin gewaardeerd? En welke niet? Welke eigenschappen hou jij dus liever verborgen in je schaduw om geaccepteerd te worden door jezelf en de groepen waarin je je bevindt?
3. Wat zijn de gevolgen van je eigen schaduwkanten?
Laat ik vertellen wat de gevolgen van mijn schaduwkanten waren. Mijn Grote Verhaal was: ‘ik red me wel’. Daar bleken één miljoen verhalen onder te zitten. Van ‘ik ben oh-zo-zelfstandig’ tot ‘ik heb nu eenmaal niemand nodig’, ‘ik heb geen troost nodig’ tot ‘ik ben nu eenmaal niet iemand waar anderen makkelijk voor zorgen’ en verder. Lief zijn voor jezelf, hulp nodig hebben, mezelf kwetsbaar opstellen, ‘zwak’ zijn waren volledig verbannen naar mijn schaduw. De gevolgen voel je waarschijnlijk al in je buik: veel hardheid naar mezelf, streng en dwingend naar anderen, volop frustratie, moeilijk tevreden zijn met wat er was (omdat er zoveel niet mocht zijn van mezelf), verkramping en uitputting. Pas toen ik van de pijn in mijn rug niet eens meer op mijn benen kon staan, gaf ik op. En begon ik met behulp van intuïtief werk, energetisch werk, lichaamswerk en veel lezen, praten, voelen met het aankijken van mijn schaduwkanten. Dat was de verdrietigste, zwaarste, meest onthutsende en meest leerzame periode van mijn leven. Ik had het voor geen goud willen missen. Want vanaf toen kreeg ik langzaamaan toestemming om volledig mens, volledig vrouw en volledig mezelf te zijn. Dat zorgde voor een diepgaandere, vollere, liefdevolle verbinding met mezelf, mijn omgeving en Moeder Aarde.
4. Wat is schaduwwerk?
Schaduwwerk is het aankijken van je eigen schaduwen, zoals ik hierboven beschreef. Het is uitdagend, ongemakkelijk en confronterend. Daarom gaan veel vrouwen het uit de weg. Zich niet beseffend dat ze daarmee voor een leven vol verkramping, moeheid, aangepastheid en niet volledig zichzelf zijn kiezen. Wanneer je het wel aan durft te gaan, ga je ontdekken dat jouw schaduwkanten verborgen kwaliteiten bezitten. Want niks is intrinsiek ‘slecht’. Dat is het label dat jij erop geplakt hebt. Via schaduwwerk ontwikkel je compassie voor alle kanten van jezelf. Er is daardoor minder reden om (delen van) jezelf te verstoppen, wat het makkelijker maakt om volledig in je kracht, in het licht te gaan staan om daar je talenten en potentie te kunnen benutten.
Schaduwwerk helpt je om weg te blijven bij polarisatie - iets waar de huidige samenleving je toe blijft proberen te verleiden - en in plaats daarvan jouw unieke, door en door menselijke geluid te laten horen.
Schaduwwerk helpt als je jezelf ongewild op een voetstuk plaatst (‘ik red me wel’) en wanneer je jezelf ongewild omlaag haalt (‘ik heb niet echt iets toe te voegen’).
Eén van de leukste dingen aan schaduwwerk: de humor en zelfspot die het kan ontketenen als je dat toelaat. Niks zo grappig als ontdekken dat je menselijk bent.
5. Hoe zet je jouw schaduwkanten in het licht? Tips voor schaduwwerk.
Schaduwwerk kun je op veel manieren aanpakken. In mijn coaching werk ik met vrouwen die echt aan de slag willen met het (meer) volledig durven toelaten en uitdragen van hun vrouwelijke oer eigen-wijsheid. Hierin gaan we dan ook naar de bron van de vrouwelijke schaduw en gebruiken we de eerste vrouwen op Aarde: Lilith & Eva als archetypes voor onze schaduwkanten. Dat is diepgaand, helend en dus spannend. Wil je minder drastisch beginnen? Kijk dan eens naar de volgende vragen. Beantwoord ze al mijmerend, wandelend door het bos, schrijvend in je dagboek of kletsend met een niet-oordelend persoon:
Welke delen van jezelf laat je liever niet aan anderen zien?
Tip: denk aan wat ik hierboven beschreef over sterk of juist meegaand moeten zijn en maak vanuit daar je antwoord steeds persoonlijker.
Welke delen in anderen veroordeel je scherp? Wat laat dat zien over die delen in jezelf?
Wanneer voel jij je het meest onzeker? Waardoor worden die gevoelens van onzekerheid getriggerd of aangewakkerd?
Hoe ga je om met kritiek? Wat zegt je reactie over je eigenwaarde?
Tip: denk aan verschillende situaties: gevraagde feedback, ongevraagd advies, privé, op je werk, kritiek op jou als mens, kritiek op je functioneren.
Over welke gebeurtenissen in het verleden praat je liever niet? Welke emoties zijn verbonden aan die gebeurtenis?
Op wat voor manier saboteer jij je eigen succes? Wat kan de onderliggende reden zijn?
Voorbeeld: ik heb nog steeds ergens de overtuiging dat structuur mijn creativiteit belemmert, me in een kooitje stopt en me ‘saai’ maakt. Dit niet saai, geketend en voorspelbaar mogen zijn van mezelf, verberg ik onder een zogenaamd onbegrensde behoefte aan vrijheid. Dat zorgt voor onrust, chaos, onduidelijkheid. Waarmee ik mijn succes of geluk saboteer. De onderliggende reden is mijn angst voor - en tegelijkertijd snakken naar - kabbelende rust; mijn schaduwkant.
Hoe ga je om met conflicten? Wat zegt dit over je grenzen en zelfrespect? Voorbeeld: ik ben behoorlijk strijdbaar, conflicterend. Daarin respecteer ik niet altijd mijn behoefte aan rust en kan ik mezelf overschreeuwen. Of een andere mogelijkheid: je bent conflict vermijdend. Daarin respecteer je niet je behoefte om jezelf uit te spreken en ondermijn je jouw wens om gezien en gehoord te worden.
Wat zijn jouw grootste angsten? Hoe beperken die jouw acties en beslissingen?
Welke rol neem je makkelijk aan in relaties? Waarom doe je dat?
Tip: denk aan de zorgzame, de clown, de vredestichter, de rationele, de gevoelige, de dader, het slachtoffer, de aanklager, etc.
Welke onvervulde behoeftes uit je kinderjaren probeer je nog steeds te vervullen?
Hoe leid je jezelf af van of hoe verdoof jij je oncomfortabele gevoelens? Welke gevoelens zijn dit?
Tip: als je antwoord op het eerste deel van de vraag niet ‘met mijn telefoon is’, ben je ofwel een alien (pleahease stuur me dan een bericht) of je neemt deze vragen niet serieus ;p.
Wat zou je in je leven anders doen wanneer je alle angst voor oordelen van jezelf en anderen, afwijzing door jezelf en anderen en ‘falen’ (ik geloof niet in falen) loslaat?
Tips voor de top
Houd als je aan de slag gaat met bovenstaande vragen in gedachten dat dit een gruwelijke exercitie wordt wanneer je geen zelfliefde - en wat mij betreft humor om je eigen menselijkheid - toevoegt. Wees mild, nieuwsgierig. Doe het stap voor stap. Ontdek je kanten in jezelf die je verder wil ontplooien of juist afremmen? Kijk dan eens of het iets voor jou is om aan te sluiten bij één van mijn maandelijkse online vrouwencirkels (gratis). Daarin verbinden we met gelijkgestemde vrouwen die echt aan de slag willen met het durven toelaten en uitdragen van hun vrouwelijke oer eigen-wijsheid. Dus ook met hun schaduwkant. Tijdens de vrouwencirkel laat ik zien hoe hekserij - de oude wijsheid - kan helpen bij het ervaren van meer rust, levenslust en volledig vrouw zijn anno 2024. Doe er je voordeel mee! Hieronder lees je hoe je je kunt aanmelden. Heb je nou helemaal geen zin in dit diepgaande schaduwwerk? Stort je dan op deze veel lichtere variant:
Nog niet ingeschreven voor deze Verse Heksen Community? Doe dat hieronder en ontvang wekelijks interessante content over al die onderwerpen waar we het als vrouwen (en mannen) over moeten hebben. Om onze wereld samen gelijkwaardiger te maken.
Volgende week mijn column over de vraag of je als heks, als eigen-wijze vrouw nou een vrijgevochten verbinder bent of een verbindende vrijheidsstrijder? Ik weet het vaak niet. Dus ga ik op ontdekkingstocht.
Fijne week!
X Rachel
🙋♀️ Als Verse Heks, Mystica i.o. en oer eigen-wijsheidscoach geef ik eigenwijze vrouwen het lef om te leven zoals heksen deden; vanuit hun eigen-wijsheid, diepe rust, bruisende levenslust, vol lol, vanuit intuïtie & verbinding. Met een kritisch oog, luisterend oor, liefdevol hart en scherpe tong.
🤝 Woon vrijblijvend een online vrouwencirkel bij om te ontdekken welke oer eigen-wijsheid en vrouwelijke kracht jij nu nog onderdrukt en dus niet benut. Stuur me een DM via LinkedIn om te kijken wanneer er plek is.
🥳 Na deelname aan mijn traject neem jij jezelf als vrouw, als mens op het diepste niveau serieus en dus doet je omgeving dat ook.